شرح کامل اصطلاحات حسابداری

تعریف حسابداری

سوال بسیاری از افرادی که تنها نام حسابداری را شنیده اند این است که حسابداری چیست؟ در پاسخ باید گفت حسابداری یکی از شاخه های شناخته شده ی علمی است که در تمامی فعالیت های شغلی حضور دارد. بدون وجود واحد مالی و حسابداری، عملا فعالیت های یک شرکت را نمی توان توسعه داد. فعالیت هر مجموعه ای در صورت اختلال واحد مالی و حسابداری، با مشکلات گوناگونی مواجه خواهد شد.

در واحد حسابداری تمامی معاملات سازمان مورد نظر بررسی، محاسبه و ثبت می شود. محاسبات مورد نظر را می توان در صورت های مالی یافت. صورت های مالی، اطلاعات مربوط به معامله های صورت گرفته را به طور موجز، شفاف و دقیق نشان می دهد.

از دروس تخصصی رشته ی حسابداری که در دانشگاه ها تدریس می شود می توان به مدیریت مالی، اصول حسابداری، حسابداری میانه، حسابداری مالیاتی، حسابداری صنعتی و حسابداری پیشرفته اشاره کرد.

یک حسابدار باید با مهارت های زیر به خوبی آشنا باشد تا بتواند وظایف خود را در سازمان به درستی انجام دهد:

• برخورداری از فن بیان (Communication Skills) بالا
• مهارت کار کردن با کامپیوتر
• تسلط به نرم افزار های حسابداری و سفارشی سازی منو دیجیتال آن ها
• حساب کردن مالیات
• انجام محاسبات مالی مرتبط با کارکنان شاغل در مجموعه ی مورد نظر

از انواع حسابداری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حسابداری دولتی
• حسابداری مالیاتی
• حسابداری مدیریتی
• حسابداری مالی
• حسابداری منابع انسانی (HRA)
• حسابداری فروشگاهی

این که یک سازمان از کدام یک از انواع حسابداری استفاده می کند، به موضوع و نحوه ی فعالیت آن سازمان بستگی دارد. به عنوان مثال، حسابداری مدیریتی یک موضوع فعالیت بین رشته ای میان مدیریت و حسابداری است. واحد مدیریتی یک سازمان از فعالیت هایی که در حسابداری مدیریتی صورت می گیرد، استفاده می کند تا بتواند اهداف خود را تحقق ببخشد.

همچنین حسابداری منابع انسانی برخی از موارد را در نظر می گیرد که در حسابداری به طور معمول در نظر گرفته نمی شود. از جمله ی این موارد می توان به سرمایه گذاری در خصوص منابع انسانی اشاره کرد. بدیهی است هر مجموعه ای بدون در نظر داشتن اهمیت فعالیت نیروی انسانی و رسیدگی به امور کارکنان، به طور مداوم با چالش های جدی مواجه خواهد شد.

اصول حسابداری چیست ؟

اصول حسابداری مجموعه‌ای از قوانین و استانداردهای پایه‌ای هستند که فرآیندها و رویه‌های حسابداری را هدایت می‌کنند. این اصول به منظور تضمین دقت، شفافیت و یکپارچگی اطلاعات مالی طراحی شده‌اند و اساس تهیه و ارائه گزارش‌های مالی را تشکیل می‌دهند. در ادامه، به برخی از اصول اساسی حسابداری اشاره می‌شود:

1. اصل تداوم فعالیت (Going Concern)

این اصل فرض می‌کند که یک سازمان فعالیت خود را برای آینده قابل پیش‌بینی ادامه خواهد داد و قصد توقف فعالیت یا ورشکستگی ندارد.

2. اصل تطابق (Matching Principle)

هزینه‌ها باید در همان دوره‌ای که درآمدهای مربوط به آنها شناسایی می‌شوند، ثبت شوند، حتی اگر پرداخت هزینه‌ها در دوره‌های مالی دیگری صورت گیرد.

3. اصل هزینه تاریخی (Historical Cost Principle)

دارایی‌ها و بدهی‌ها باید در گزارش‌های مالی بر اساس ارزش تاریخی خریداری یا تولید آن‌ها، نه بر اساس ارزش فعلی بازار، ثبت شوند.

4. اصل افشا کامل (Full Disclosure Principle)

تمام اطلاعات مهم و ضروری که می‌تواند بر تصمیم‌گیری‌های استفاده‌کنندگان گزارش‌های مالی تأثیر بگذارد، باید به طور کامل افشا شود.

5. اصل احتیاط (Conservatism Principle)

در صورت وجود عدم قطعیت، حسابداری باید به گونه‌ای انجام شود که کمترین تمایل به بیش‌برآوردی دارایی‌ها یا درآمدها و بیش‌برآوردی بدهی‌ها یا هزینه‌ها داشته باشد.

6. اصل دوره مالی (Periodicity Principle)

فعالیت‌های مالی باید در دوره‌های مالی مشخصی ثبت و گزارش شوند تا تجزیه و تحلیل عملکرد مالی سازمان ممکن شود.

7. اصل تجزیه و تحلیل هزینه-منفعت (Cost-Benefit Analysis)

هزینه‌های جمع‌آوری، پردازش و ارائه اطلاعات مالی باید در مقایسه با منافع حاصل از استفاده از این اطلاعات توجیه‌پذیر باشد.

8. اصل اقلام مادی (Materiality Principle)

اطلاعات مالی باید شامل جزئیاتی باشد که می‌تواند بر تصمیم‌گیری‌های مالی تأثیرگذار باشد و نباید با جزئیات غیرمهم شلوغ شود.

این اصول اساسی تضمین می‌کنند که گزارش‌های مالی شفاف، قابل مقایسه و قابل اعتماد باشند و به استفاده‌کنندگان این گزارش‌ها اجازه می‌دهند تا ارزیابی دقیقی از وضعیت مالی و عملکرد سازمان داشته باشند.

آموزش اصول حسابداری حرفه ای

به طور کلی، تمامی قواعدی که با رعایت آن ها، اهداف مالی مجموعه ی کسب و کار مورد نظر پیش می رود، اصول علم حسابداری نامیده می شود. می توانید آن را مثل یک دستورالعمل یا الگویی در نظر بگیرید که راه را به حسابدار نشان می دهد و باعث هموار شدن مسیر شغلی هر حسابدار می شود.

از اصول علم حسابداری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• اصل محقق شدن درآمد
• اصل بهای تمام شده
• اصل افشای اطلاعات مالی
• اصل رویارویی هزینه ها با درآمد ها

اصل افشای اطلاعات مالی این است که حسابدار باید تمامی اطلاعات مربوط به اتفاقات و پیشامد های مالی را در کسب و کار افشا کند. این اطلاعات را می توان از طریق نگارش و تدوین گزارش های مالی به دست آورد.

البته باید در نظر داشته باشید که هر سازمانی دارای اسنادی است که نمی خواهد منتشر شود. به عبارت دیگر، همیشه در هر مجموعه ای مدارک و سند هایی هست که نباید افشا شود. به این مورد در اصطلاح، محرمانگی گفته می شود. پس حسابدار باید در نظر داشته باشد که پیش از افشای موارد مالی، دلیل آن را در نظر داشته باشد.

همچنین باید گفت اصل بهای تمام شده به این معنا است که حسابدار باید با استفاده از فرمول ها و آموخته های خود، بهای تمام شده ی خدمات یا کالاهایی که مجموعه ی مورد نظر عرضه یا تولید می کند را ثبت کند. این هزینه های موثر در ارائه شدن خدمات یا تولید شدن کالا است که قیمت تمام شده ی کالا یا خدمت را تعیین می کند.

اصل رویارویی هزینه ها و درآمد ها که به آن اصل تطابق نیز گفته می شود، مربوط به هزینه هایی است که برای حصول درآمد صرف شده است. در هر دوره ی زمانی مالی، از اختلاف میان درآمد های کسب شده و هزینه هایی که برای حصول درآمد صرف شده است، سود نهایی کسب و کار تعیین می شود.

لیست مختصری از اصطلاحات حسابداری

مانند هر شاخه ی علمی دیگر، حسابداری نیز اصطلاحات خاص خود را دارد. استفاده از اصطلاحات حسابداری در میان حسابداران رایج است و به آنان کمک می کند تا مفاهیم و درخواست های مورد نظر خود را به راحتی به یکدیگر انتقال دهند. گاهی ممکن است درک نکردن برخی از اصطلاحات مربوطه باعث خطای بزرگی شود.

ممکن است خطایی که از حسابدار سر می زند در ظاهر یک خطای ساده باشد؛ اما پیامد های زیان باری برای حسابدار به همراه دارد. به عنوان مثال اگر یک رستوران را در نظر داشته باشید، فعالیت هایی که در نرم افزار رستوران انجام می شود از جمله تولید فاکتور آنلاین رستوران یا استفاده از باشگاه مشتریان رستوران و مواردی از این قبیل انجام می شوند، می بایست با دقت بالایی صورت گیرند. در این صورت است که حسابدار با مشکلات در آینده مواجه نخواهد شد.

برخی از اصطلاحات به همراه تعاریف آن ها به شرح زیر است:

خرید خالص: حاصل تفریق خرید کالا ها یا دریافت خدمات از تخفیف ها.

فروش خالص: حاصل تفریق فروش کالا ها یا عرضه ی خدمات از تخفیف ها.

بدهی جاری: این نوع بدهی بهتر است طی 1 سال کاری پرداخت شود.

سود ویژه: تفاوت میان میزان درآمد با میزان هزینه هاست. سود ویژه را می توان سود خالص نیز نامید.

نمودار حساب: تمامی حساب ها و شماره ی مربوط به آن ها در مستندات مجموعه ی مورد نظر نگهداری می شود.

حساب های دریافتی: این اصطلاح زمانی مطرح می شود که شرکت از دیگر مجموعه ها یا اشخاص، مبلغی را طلب داشته باشد.

دارایی: تمامی اموال سازمان، دارایی آن سازمان محسوب می شود.

حسابرسی: حسابرس، حسابداری است که از مهارت، توانایی و دانش بالایی در ارتباط با مسائل مالی برخوردار است. حسابرس می تواند با مراجعه به سازمان ها و کسب و کار های گوناگون، روند فعالیت های مالی و حسابداری آن ها را بررسی کند. در صورت بروز تخلف از سوی شرکت ها، این حسابرس است که به نوعی به شکل یک بازرس مالی وارد عمل می شود و کلاهبرداری ها و سوء استفاده های گوناگون را افشا می کند.

دفترداری: ثبت معاملات در سامانه های از پیش مورد استفاده قرار گرفته را دفترداری می نامند.

ارزش دفتری: به دارایی گفته می شود که دیگر قابل استفاده نباشد و ارزش آن در طول زمان از بین رفته باشد.

بودجه: برای سال کاری آتی، تمامی اموال و دارایی های مورد نیاز را بودجه می نامند.

اصطلاحات مدیریت مالی

مدیریت مالی به فرایند برنامه‌ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل فعالیت‌های مالی یک سازمان یا شخص می‌پردازد. این حوزه شامل تصمیم‌گیری‌های مربوط به سرمایه‌گذاری، تامین مالی، توزیع سود و نگهداری ذخایر مالی است. در ادامه، تعدادی از اصطلاحات رایج در مدیریت مالی آورده شده است:

سرمایه گذاری (Investment)

فرایند استفاده از منابع مالی برای خرید دارایی‌ها یا آیتم‌هایی که انتظار می‌رود در آینده سودآوری داشته باشند.

دارایی‌ها (Assets)

منابع اقتصادی که توسط یک کسب‌وکار مورد استفاده قرار می‌گیرد و انتظار می‌رود که در آینده منافع اقتصادی را به همراه آورد.

بدهی‌ها (Liabilities)

تعهدات مالی یا بدهی‌هایی که یک سازمان باید به طرف‌های دیگر پرداخت کند.

حقوق صاحبان سهام (Equity)

مقدار پولی که صاحبان سهام در یک شرکت دارند، که معادل دارایی‌های شرکت منهای بدهی‌های آن است.

نقدینگی (Liquidity)

توانایی یک شرکت برای تبدیل دارایی‌های خود به نقد بدون از دست دادن ارزش آن‌ها.

سود و زیان (Profit and Loss)

گزارشی که درآمد و هزینه‌های یک دوره مالی را نشان می‌دهد و به تعیین سود یا زیان کلی سازمان می‌پردازد.

نسبت‌های مالی (Financial Ratios)

معیارهایی که برای ارزیابی عملکرد مالی و وضعیت یک شرکت استفاده می‌شوند، مانند نسبت جاری، نسبت بدهی به سهام، و نسبت سودآوری.

بودجه‌بندی (Budgeting)

فرایند تخصیص منابع مالی بر اساس برنامه‌ریزی و پیش‌بینی‌های آتی برای دستیابی به اهداف مشخص.

 نقطه سر به سر (Break-even Point)

نقطه‌ای که در آن میزان درآمد حاصل از فروش کالاها یا خدمات با هزینه‌های کل تولید و عملیاتی برابر می‌شود و سود یا زیانی حاصل نمی‌گردد.

بازدهی سرمایه (Return on Investment – ROI)

میزان سود یا زیان حاصل از یک سرمایه‌گذاری، معمولاً به صورت درصد از مبلغ اولیه سرمایه‌گذاری شده ارائه می‌شود.

تامین مالی (Financing)

روش‌های جذب منابع مالی برای تامین هزینه‌های عملیاتی و سرمایه‌گذاری‌ها، از جمله از طریق انتشار سهام، وام‌ها، و اوراق قرضه.

این اصطلاحات بخشی از زبان مشترک در مدیریت مالی هستند و درک آن‌ها برای تحلیل و تصمیم‌گیری‌های مالی ضروری است.